Người quân tử không tranh cãi với kẻ tiểu nhân bởi vì sao?

Người khách này ngăn vị học sinh kia lại và nhắc: “Nghe nhắc thầy dạy của ngài là Khổng thánh nhân, tương tự thì học thức của ngài chắc phải cao lắm. Ngài cho ta hỏi 1 năm có mấy mùa? Nếu ngài tư vấn đúng, ta sẽ dập đầu quỳ lạy ngài, còn ví thử tư vấn sai thì ngài phải bái lạy ta.”

Vị môn đồ kia nghĩ suy 1 lát rồi nhắc: “Xuân, Hạ, Thu, Đông, có bốn mùa!”

Người khách kia ôm đồm lại: “Sai! Có ba mùa!”

Vị môn đồ này cảm thấy thực thụ là kỳ quái nhắc: “Rõ ràng là 1 năm có bốn mùa, sao ngươi lại nhắc là có ba mùa?”

Đúng lúc hai người bàn ôm đồm không thôi thì Khổng Tử đi ra. Vị khách kia hỏi: “Thánh nhân! Xin ngài hãy phân xử, 1 năm chung kết là có mấy mùa?”

Khổng Tử nhìn vị khách 1 lượt rồi nhắc: “Ba mùa!”

Vị khách vô cùng đắc thắng, quay sang cậu học sinh của Khổng Tử: ‘Ngươi nghe đã rõ chưa, còn không bái ta 1 lạy tạ lỗi sao?’.Nói rồi thích chí cười ha hả đi thẳng.

Cậu học sinh thấy cực kỳ quái lạ, bèn hỏi Khổng Tử: “Thưa thầy! Một năm rõ ràng là có bốn mùa, sao vừa rồi thầy lại nhắc là có ba mùa?”

Khổng Tử tư vấn: “Con không thấy người kia sao? Đó là 1 con châu chấu biến hóa mà thành. Một năm, châu chấu chỉ sống có ba mùa, xuân, hạ và thu, nó đâu có biết mùa đông? Con bàn ôm đồm với nó chẳng phải là không bao giờ có chấm dứt sao?”

Vị môn đồ bừng tỉnh hiểu ra đạo ý cao thâm của bậc Thánh nhân: Tranh ôm đồm với người không cùng cảnh giới là việc phí thời kì vô dụng. Lão Tử nhắc: “Thiện nhái bất biện, biện nhái bất thiện” (Nghĩa là: Người thiện thì không tranh biện, người tranh biện thì không phải thiện). Sự tu dưỡng, trưởng thành trong đời 1 người diễn tả ở việc khiến cho, không phải ở lời nhắc, tranh biện. Xưa nay, phàm đã là chân lý thì đâu cần tranh biện?

(Ảnh minh họa)

Kẻ tiểu nhân nhầm tưởng rằng bàn ôm đồm không ngớt là khẳng định được chân lý thuộc về mình. Kỳ thực, chân lý vốn không thuộc về người, mà là đạo của vũ trụ. Việc của người quân tử là chủ tâm tu dưỡng đến cảnh giới của chân lý, gọi là giác ngộ, viên mãn. Kẻ tiểu nhân lấy cái ngu xuẩn của mình cố định bàn ôm đồm cao phải chăng với người khác. Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử viết: “Đạo của bậc Thành nhân là khiến cho mà không tranh”.Một trong ba nguyên lý tu dưỡng vô thượng của Phật gia chính là NHẪN. Nhẫn nhịn không tranh biện mới là cảnh giới tu dưỡng cao nhất của đời người.

Phú Bật thời Bắc Tống khi còn trẻ, ông đang đi bộ trên các con phố phố thành Lạc Dương thì thiên nhiên có 1 người mắng chửi ông. Một người đi các con phố đã ghé tai Phú Bật mà nhắc nhỏ: “Chàng trẻ trai, có người đang mắng chửi cậu kìa.” Phú Bật nghe xong liền nhắc: “Hình như là mắng người khác đó.” Người đó lại nhắc: “Người ta còn gọi tên của cậu mà chửi đó.” Phú Bật nghĩ suy 1 tí rồi nhắc: “Có lẽ là mắng người khác, rất có thể người đó trùng tên họ với tôi.” Sau đó, người mắng chửi Phú Bật nghe được bức xúc của ông nên thấy rất hổ ngươi, đến xin lỗi Phú Bật.

Phú Bật chẳng phải chính là đã hành xử như người quân tử, không tranh biện với kẻ tiểu nhận. Đó không phải là nhu nhược mà là không để tâm vào những chuyện lặt vặt, lùi 1 bước biển rộng trời cao. Cho nên, cố nhân cho rằng người sáng tạo nhưng nhái ngốc mới là đạo xử thế của nhà thông thái. Đời người quá ngắn ngủi và quý giá, việc cần khiến cho lại quá nhiều, sao phải vì điều khó chịu mà phao phí thời kì? Hiểu được cái đạo của người nhái ngốc, bạn sẽ thấu 1 cảnh giới khác của đại trí não.

Trong Luận ngữ, Khổng Tử nháing: “Quân tử thực vô cầu bão, cư vô cầu an, mẫn vu sự nhi thận vu ngôn.” (Tạm dịch: Bậc quân tử ăn nhưng không cầu ăn no, ở nể cầu an, nhanh nhẹn, sáng suốt trong việc khiến cho nhưng rất cẩn trọng về lời nhắc). Lại thêm: “Quân tử dục nột vu ngôn nhi mẫn vu hành” (Bậc quân tử thường chậm trong lời nhắc nhưng hành động thì nhanh nhạy).

Rõ ràng là cố nhân xem phẩm chất người quân tử là ở hành động, nhắc ít khiến cho nhiều, lấy hành động chứng minh thay vì xảo biện, có nhắc cũng lấy khiêm nhượng, đúng mực, thậm chí lặng im không nhắc. Kẻ tiểu nhân trái lại, nhắc nhiều nhưng chẳng khiến cho gì cả. Thế nên nhân gian mới có câu: ‘Ăn như rồng cuốn, nhắc như rồng leo…’

(Ảnh minh họa)

Một lẽ cực kỳ dễ hiểu là những người nhẫn nhịn không tranh biện là bởi họ còn đang phải… mài miệt khiến cho việc. Kẻ tiểu nhân khiến cho ít nên rảnh rang nhắc nhiều, về thực chất thực thụ không phải có kỹ năng. Người tài trí biết trân quý thời kì hữu hạn, 1 khi qua đi không trở lại nên dốc lòng toàn tâm toàn trí vào công việc, không muốn phí tiếc nuối thờig ian cho việc tranh biện đúng sai. Tâm tranh đấu hơn thua cao phải chăng họ đã buông bỏ từ lâu.

Kẻ tiểu nhân khoa ngôn xảo ngữ nhưng thực ra mọi việc đều để người khác khiến cho cả. Như vậy tranh biện với kẻ tiểu nhân há chẳng phải hạ mình xuống bằng họ mà phí thời giờ vô dụng sao? ‘Người tốt không tranh biện, người tranh biện không tốt. Người biết không học rộng, người học rộng không biết.

Hàm ý là: Người sáng tạo không khăng khăng là kẻ học rộng. Người học rộng lại cũng không khăng khăng là người thông thái trí huệ. Bởi thứ quy định trí não của 1 người không phải ở kiến thức tích lũy nhiều bao lăm mà là ở tâm thái cảnh giới tư tưởng cao bao lăm. Kẻ sáng tạo sử dụng khoa ngôn xảo ngữ để hùng biện. Bậc trí nhái, trái lại, đã tu dưỡng đến độ hiểu rằng, nhắc là 1 loại kỹ năng, còn lặng im là 1 loại trí huệ. Vậy há chẳng phải sống trên đời, không cần tranh biện với kẻ tiểu nhân.

ĐKN (st)