Áo dài tân thời của Việt Nam ra đời như thế nào?

Hoạ sĩ Nguyễn Cát Tường sinh năm 1912 tại Sơn Tây. Năm 17 tuổi, ông trúng tuyển vào trường Cao đẳng Mỹ Thuật Hà Nội và tốt nghiệp vào năm 1934.

Ông là người đã đóng góp rất nhiều trong việc sáng chế các kiểu áo quần cho đàn bà Việt Nam. Vào đầu thập niên 1930, chiếc áo dài thuần tuý của Việt Nam khởi đầu đổi thay, giới đàn bà khởi đầu mặc áo mầu và năm 1934, hoạ sĩ Cát Tường đã tung ra 1 loạt các loại mẫu áo dài tân thời trong tập san Đẹp 1934 và báo Phong Hóa thời bấy giờ, dưới cái tên “Lemur”.

Lemur Cát Tường

Người họa sĩ trẻ măng này, vừa viết bài, vừa vẽ kiểu… Đầu tiên là việc phân tách và trình bày những ưu thiếu sót của Y Phục Phụ Nữ đương thời, rồi sau đó, ông đưa ra những bắt buộc cách tân cho phù hợp với thời tiết, tha hồ khi cử động, đa dạng cho máu huyết lưu thông và tôn cao vẻ đẹp đẳng cấp và yêu kiều của người đàn bà.

Đó là lần ban đầu trên báo Phong Hóa và đặc san Đẹp, do NXB Đời Nay phát hành. Lemur Cát Tường giới thiệu đến bạn đọc những bộ trang phục đàn bà tân thời mà ông đã tạo kiểu và tạo dáng: có cổ, không cổ, có tay, tay ngắn, không tay, vai bồng, vai gạnh, cổ tay xoè, không xòe, có khuy, không khuy, vạt áo dài, vạt áo ngắn (mini) và sau này năm 1937 tại hiệu may LEMUR còn có áo kiểu vai chéo (đời sau gọi là vai Raglan), áo đi xe đạp và áo cô dâu…

Năm 1937, để việc cách tân trang phục tân thời có kết quả tốt đẹp, những người đàn bà muốn mặc áo dài mới được bằng lòng, thấy mình đẹp hơn, duyên dáng hơn, mỹ miều hơn, ông bà Cát Tường khai trương Hiệu May LEMUR, lăng xê trên báo Ngày Nay

Ông Cát Tường còn cho rằng phần chính và cốt yếu trong bộ trang phục: “Nó là cái quần…” cần được “đổi thay lối cắt kiểu may”: “Từ cạp đến đầu gối nên thu hẹp bớt để vừa khít với thân hình, như thế những vẻ đẹp bất chợt của từng người mới lộ ra được. Còn từ đầu gối trở xuống đến chân, hai ống quần lại phải may rộng dần ra để khi đi đứng cái cách điệu của các bạn được tăng thêm vẻ nhẹ nhõm”. (Phong Hóa 89 -1934.03.16).

Từ Los Angeles, California, nhiếp ảnh gia Nguyễn Trọng Hiến, người con trai của hoạ sĩ Nguyễn Cát Tường đề cập về chiếc áo dài của đàn bà ngày xưa:

Màu của nó u tối, chỉ có mầu nâu hay màu đen. Áo lụng thụng, ba bốn tà, quần thì rộng. Sự cách tân của Việt Nam lúc đó khởi đầu có trong Nam. Ngoài Bắc thì hay mặc mầu nâu, màu đen, trong Nam thì có những lối mặc khác, áo thì màu khác, nhưng thường thường thì màu vẫn không được tươi lắm.

Y phục Lemur đã được những giai nhân yêu mỹ thuật của cả nước, nhất là nữ học trò lớp lớn đua nhau may mặc. Không khí xã hội và cảnh sắc Việt Nam đổi thay… bờ hồ Hoàn Kiếm như đẹp hẳn lên…

Sau đó, ông tiếp diễn bề ngoài nhiều mẫu áo dài cho đàn bà, nữ sinh và áo ngắn mặc trong nhà. Ngoài chuyện cải tiến áo dài cho đàn bà, và đóng góp vào việc bề ngoài các kiểu trang phục phù hợp với thân hình, lại khiến tăng vẻ đẹp của phái nữ, hoạ sĩ Cát Tường còn cải tiến và mỹ thuật hoá chiếc xích lô đạp thời bấy giờ và được nhân dân ủng hộ hết dạ.

Sau nhiều thập kỷ, bóng vía của chiếc áo dài mà họa sĩ tài ba Cát Tường bề ngoài vẫn tiếp diễn xuất hiện tại Việt Nam và nhiều nơi trên toàn cầu. Tà áo dài tha thướt, nhã nhặn, kín đáo và duyên dáng khiến tăng thêm vẻ đẹp của người đàn bà Việt Nam, và là niềm hãnh diện cho người Việt.

Theo Một toàn cầu